یکی از مباحث مهم که در دوره ام بی ای و دوره ام بی ای آنلاین آموزش داده میشود، تفکر استراتژیک در کسب و کار است. این نوع تفکر ابزار مهمی برای مدیریت در سازمان‌های کوچک و بزرگ است و ضمن حل مشکلات پیچیده و قدیمی میتواند باعث ایجاد بینش‌های کلیدی جدید شود. این مهارت برای مقابله با مشکلات جدید و رشد سریع‌تر شرکت نیز بسیار موثر است. معمولا در محل کار یا در زندگی شخصی از ما خواسته میشود از تفکر استراتژیک استفاده کنیم تا تصمیم‌گیری بهتری داشته باشیم. اما به راستی تفکر استراتژیک چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ و چگونه میتوان این مهارت ضروری را کسب کرد؟
آموزش تفکر استراتژیک در دوره ام بی ای آنلاین
تفکر استراتژیک یعنی چه؟
تفکر استراتژیک (Strategic Thinking) یا تفکر راهبردی از جنس فکر است. نوعی مهارت فکری و ذهنی برای نگاه به مسائل و مشکلات و یافتن انتخاب‌هایی که میتوانند مشکل را حل کرده یا از شدت آن بکاهند. نقطه مقابل تفکر استراتژیک، تفکر متعارف است. در تفکر متعارف فرد در میان خطوطی که دیگران رسم کرده‌اند حرکت میکند و به اصطلاح در جعبه خود می‌ماند. اما متفکران استراتژیک چارچوبی بسیار بزگتر و خلاقانه‌تر دارند.
باید توجه داشت که تفکر استراتژیک با برنامه‌ریزی استراتژیک متفاوت است اگرچه برخی به اشتباه آنها را مترادف می‌دانند. یکی از تفاوت‌های اصلی بین آنها توجه به جزئیات است. در تفکر استراتژیک برای کسب اطلاعات بیشتر و تشریح بهتر مشکل، به جزئیات توجه زیادی میشود اما در برنامه‌ریزی استراتژیک جزئیات اهمیتی ندارند.
نکته دوم این است که معمولا تفکر استراتژیک در کسب و کار مطرح میشود. اما باید دانست این مهارت برای تمام جوانب زندگی ضروری و مثمر است. در ادامه با ذکر برخی ویژگیهای مهم، این نوع تفکر را معرفی خواهیم کرد.
ویژگیهای تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک دارای ویژگی‌هایی است که آن را از تفکر متعارف متمایز میکند. در ادامه به چند ویژگی مهم این نوع تفکر اشاره خواهیم کرد.
تفکر با منطقی متفاوت
اولین ویژگی این است که باید با منطقی متفاوت فکر کرد. در سیستم آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها دو نوع منطق به صورت سراسری آموزش داده میشود: قیاس و استقرا. گفته میشود تنها همین دو نوع تفکر وجود دارد اما این یک دروغ بزرگ است. فیلسوف بزرگ آمریکایی چارلز سندرز پییرس (Charles Sanders Peirce) معتقد است: شما نمی توانید از منطق استقرایی یا قیاس برای ارائه یک ایده جدید استفاده کنید. اما جهان پر از ایده‌های جدید است. بنابراین باید شکل سومی از منطق وجود داشت باشد. وی این نوع منطق را ابداکتیو (Abductive Logic) نامید. (برای این عبارت تاکنون معادل فارسی ارائه نشده است.) این نوع منطق لازمه تفکر استراتژیک است.
تفکر استراتژیک چیست؟
تفکر انتقادی
یکی از ویژگیهای مهم تفکر استراتژیک، تفکر انتقادی است. متفکر به خود زحمت داده و از دام تفکر متعارف و مرزهای ذهنی فراتر میرود. به جای اینکه بلافاصله دست به عمل زده و از تفکر متعارف پیروی کند، مشکل را شناسایی میکند. باید اکوسیستم یا دنیایی که مشکل در آن پدید آمده و رشد کرده، به طور دقیق تشریح گردد؛ نه فقط خودِ مشکل. وقتی نمایی 360 درجه از مشکل و نحوه پیدایش آن ترسیم شود، ارائه راه‌حل‌های بنیادین راحتتر خواهد بود.
خواهان تاثیرگذاری بر متغیرهای غیر قابل کنترل
ویژگی سوم برای داشتن تفکر استراتژیک این است که فرد به دنبال تاثیرگذاری بر متغیرهایی باشد که در کنترل وی نیست. به عنوان مثال در دنیای کسب و کار متغیرهای زیادی وجود دارند که تحت کنترل هستند مانند تعداد کارکنانی که باید استخدام شوند، مقدار فضایی که باید به عنوان محل کار اجاره شود، هزینه تبلیغات، بودجه تحقیق و توسعه و سایر موارد مشابه. به این متغیرها در علم آمار متغیر وابسته گفته میشود. رفتار مشتری متغیر مستقل است. زیرا مشتری هر طور بخواهد تصمیم میگیرد و هر کاری را هر زمان که بخواهد انجام میدهد. تفکر استراتژیک عالی انتخاب هایی را ایجاد میکند که بر روی رفتار مصرف‌کننده (به عنوان متغیر مستقل) تاثیر بگذارد و آن را به سمت دلخواه هدایت نماید.
استفاده از همه دادههای ممکن
استفاده از همه دادههای ممکن از دیگر ویژگیهای تفکر استراتژیک است. گفته میشود تنها دادههای آماری معنی‌دار برای تصمیمات تجاری قابل اتکا هستند. اما تفکر استراتژیک نیازمند انواع دادههای کیفی، کمی، قیاسی و استعاری (Metaphorical) است، انواع داده‌هایی که ممکن است از نظر آماری معنادار نبوده و حتی قابل اندازه‌گیری هم نباشند. انواع اطلاعات و دادهها باید جمع آوری و بررسی شوند. به جای این پرسش که «آیا دادهها خوب هستند؟» باید پرسید «چه نتایجی میتوان از این اطلاعات و دادهها کسب کرد؟» باید علت وجود دادهها و اطلاعات پیدا شوند نه لزوما آنچه از آنها قابل اثبات است. برای نتیجه‌گیری بهتر میتوان از طوفان فکری بین اعضای سازمان یا مدیران بخش‌های مختلف استفاده کرد.
ویژگیهای تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک در کسب و کار
به طور قطع اصلی‌ترین کاربرد تفکر استراتژیک در کسب و کار است. زیرا راه‌اندازی، هدایت و راهبری مجموعه‌ای که به عنوان یک واحد اقتصادی فعالیت دارد، با چالش‌های زیادی همراه است. تغییرات سریع و عمیق دوران معاصر که ناشی از پیشرفت تکنولوژی‌های مختلف هستند، بر شدت این چالش‌ها می‌افزایند. این تغییرات مدل‌های تولید محصول و خدمات، بازاریابی و فروش و رفتار مصرف کنندگان را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده‌اند. بنابراین باید با منطقی متفاوت به مسائل نگریست و راه‌حل‌هایی مبتکرانه و خلاقانه ارائه داد. این نوع تصمیم‌گیری نتیجه تفکر استراتژیک در کسب و کار است.
از طرف دیگر اگر در تصمیم‌گیری‌های سازمانی اشتباهی رخ دهد یا مشکلات به موقع حل نشوند، سرمایه‌های مالی شرکت و تلاش نیروی انسانی به هدر خواهد رفت. بنابراین مدیران، کارآفرینان و صاحبان مشاغل باید در پی یادگیری تفکر استراتژیک به عنوان یک مهارت ضروری بر آیند.
این مهارت مانند هر مهارت دیگری نیاز به آموزش و تمرین مداوم دارد. برای تمرین این مهارت سراغ مشکلات کوچک بروید، جایی که اشتباه و شکست چندان دردناک و غیر قابل جبران نباشد. تمام استراتژیست‌های بزرگ، برای کسب مهارت تفکر استراتژیک در هر موقعیتی تمرین میکنند و از تجارب خود می‌آموزند.
دوره ام بی ای به عنوان یک دوره تخصصی آموزشی جهت یادگیری تفکر استراتژیک در کسب و کار است. آغاز پیدایش این دوره دانشگاه هاروارد آمریکا بوده و امروزه به عنوان محبوبترین دوره آموزشی در سراسر دنیا محسوب میشود. در ادامه توضیحات بیشتری در این باره خواهید یافت.
آشنایی با دوره ام بی ای آنلاین
برای آشنایی با دوره ام بی ای آنلاین ابتدا باید با دوره ام بی ای آشنا شوید. این دوره تخصصی که با نام مدیریت کسب و کار شناخته میشود، به آموزش مهارت‌های اساسی مورد نیاز مدیران و صاحبان مشاغل اختصاص دارد. یکی از دروس مهمی که در این دوره ارائه میگردد، تفکر استراتژیک است. با یادگیری و تمرین این مهارت، مدیران میتوانند تصمیمات بهتری اتخاذ کرده و راه‌حل‌های مفیدتری برای مشکلات و چالش‌ها بیابند.
اقتصاد، حقوق، حسابداری، اصول مدیریت، بازاریابی، مدیریت سرمایه، منابع انسانی، رفتار سازمانی، کارآفرینی از دیگر دروس این دوره هستند.
دوره ام بی ای دارای گرایش‌های مختلفی است مانند بازاریابی، فناوری، سیستم‌های اطلاعاتی و استراتژی. متقاضی شرکت در دوره ام بی ای باید ابتدا با توجه به تخصص کاری خود یکی از گرایش‌ها را انتخاب کرده و سپس در یک مرجع مطمئن ثبت نام نماید. این دوره تخصصی در برخی دانشگاه‌های برتر ایران مانند دانشکده مدیریت دانشگاه تهران به صورت حضوری و آنلاین برگزار میگردد.
در دوره ام بی ای آنلاین دروس به صورت جلسات آنلاین یا از طریق ویدئو و صدای ضبط شده ارائه میگردد.
دوره ام بی ای آنلاین برای چه کسانی مناسب است؟
شرکت در دوره ام بی ای آنلاین برای سه گروه زیر ضرورت دارد:
مدیران و صاحبان مشاغل مختلف: این افراد وظایف سنگینی بر عهده دارند و باید بتوانند سازمان و کسب و کار را در مسیر درست هدایت کرده و موجبات بقا، سودآوری و رشد آنها را فراهم نمایند. با توجه به تغییرات بنیادین و سریع جامعه امروز، این افراد به مهارت‌های جدید و بروزرسانی مهارت‌های قدیمی خود نیاز دارند. دوره ام بی ای مناسب‌ترین و کارآمدترین دوره برای یادگیری این مهارت‌ها است. اما از آنجایی که این افراد معمولا مشغله کاری زیادی داشته و فرصت کافی برای آموزش ندارند، میتوانند با شرکت در دوره ام بی ای آنلاین، نیاز خود را مرتفع سازند.
فارغ التحصیلان دانشگاهی: مهارت‌هایی که در دوره ام بی ای و دوره ام بی ای آنلاین به افراد آموزش داده میشود مضاف بر دانش و مهارتی است که در دانشگاه ارائه میگردد. در دانشگاه افراد بیشتر با نظریات علمی آشنا میشوند که البته بسیاری از آنها برای دنیای امروز کاربرد ندارند. اما در دوره MBA اساس بر این است که افراد به دانش و مهارت‌هایی مجهز شوند که برای حل چالش‌ها و مسائل دنیای واقعی کسب و کار مفید و موثر باشند. بنابراین اگر جوانی که به تازگی فارغ‌التحصیل شده و قصد دارد در پست‌های مهم و مشاغل مدیریتی مشغول به کار شده یا کسب و کاری برای خود راه‌اندازی کند، حتما باید این مهارت‌ها را بیاموزد.
کارمندان و کارکنان عادی: هدف بسیاری از کارمندان عادی این است که بتوانند با ارتقا شغلی به رده‌های مدیریتی دست یابند. این افراد باید ابتدا با افزایش مهارت‌ها و قابلیت‌های خود، اعتماد مدیران ارشد سازمان یا شرکت را جلب نمایند. دوره ام بی ای آنلاین فرصت مناسبی برای یادگیری مهارت‌های جدید و حیاتی، ارتقا شغلی و افزایش درآمد برای این افراد است.
