بسیاری از سازمان‌ها، شرکت‌ها و ادارات جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود از روش استخدام استفاده کرده و برخی از روش جذب استعداد بهره می‌گیرند. اگرچه این دو مفهوم یکسان پنداشته می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی بین آنها وجود دارد که در این متن مورد بررسی قرار می‌گیرند.
اگرچه استخدام و جذب استعداد یکسان در نظر گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی با هم دارند. تفاوت استخدام و جذب استعداد تنها در نتیجه نیست بلکه در رویکرد، نوع نگاه و اقدامات زمینه‌ای هم تفاوت‌های زیادی وجود دارد. برای آگاهی کامل از این تفاوت‌ها، بهتر است به صورت تخصصی در دوره‌های مدیریت کسب و کار (دوره mba) آموزش ببینید.
تفاوت بین استخدام و جذب استعداد در دوره mba
استخدام چیست؟
منظور از استخدام (Recruitment)، فرآیندی است که در آن طبق آیین نامه و فرم‌های مشخص، نیروی انسانی مورد نیاز را انتخاب می‌کنند. برای این انتخاب معیارها و شرایط از پیش تعیین شده‌ای وجود دارد که برای همه افراد به صورت یکسان در نظر گرفته می‌شود. در استخدام معمولا از طریق انتشار آگهی‌های عمومی در روزنامه یا رسانه‌های اجتماعی و یا درخواست به موسسات کاریابی، داوطلبان را مطلع کرده و سپس در فرآیند مصاحبه، تکمیل فرم استخدام و دریافت رزومه، کاندیدای مورد نظر را انتخاب می‌شود.
این روش معمولا برای تامین نیروی کار ساده در رده‌ها و پست‌های پایین سازمان استفاده می‌شود. اما برای تامین نیروی متخصص این روش چندان مفید نبوده و باید از روش جذب استعداد استفاده شود.
جذب استعداد چیست؟
هنگامی که صحبت از جذب استعداد (Talent Acquisition) می‌شود باید نگاهی بلندمدت به کسب و کار داشته و نیازهای آینده را پیش نظر داشته باشید. منظور از نیاز، مهارت‌ها و توانمندی‌های نیروی انسانی است که جهت پیشبرد اهداف، در آینده سازمان مورد نیاز خواهد بود. توجه داشته باشید که استخدام قطعا بخشی از فرآیند جذب استعداد است.
استخدام بهتر است یا جذب؟
نکات مهم در جذب استعداد
به چند نکته مهم در جذب استعداد باید دقت کنید در ادامه به آن می‌پردازیم:
دید بلند مدت
نکته مهمی که باید در جذب استعداد مورد توجه قرار گیرد این است که فرد مورد نظر نیز باید دید بلندمدت داشته و نسبت به سازمان وفادار باشد. زیرا در استعدادیابی روی فرد سرمایه‌گذاری شده و توانایی‌های وی با آموزش‌های متناسب و مداوم تقویت می‌شود. بنابراین نیروهایی که به دلایل مختلف، عادت به جابجایی بین سازمان‌ها و یا ترک شغل دارند، نمی‌توانند نامزدهای مناسبی برای جذب استعداد باشند.
سابقه درخشان
نکته مهم دیگر این است که شرکت‌ها و سازمان‌هایی می‌توانند دست به جذب استعداد بزنند که سابقه درخشان (هم برای ذینفعان خارجی مانند مشتریان و هم برای ذینفعان داخلی مانند کارکنان و سرمایه‌گذاران) داشته و برند قوی ساخته باشند. زیرا فردی با استعداد و توانایی‌های ویژه نمی‌تواند به هر شرکتی اعتماد نموده و وفادار بماند.
یافتن افراد با تحقیق
یافتن افراد و استعدادهای ویژه معمولا با تحقیق و تفحص در گروه‌های مختلف همچون سازمان‌های مردم نهاد، نخبگان علمی و فنی، همایش‌ها و سمینارهای علمی، محل‌های تجمع فارغ‌التحصیلان دانشگاهی امکان‌پذیر می‌شود. این فرآیند معمولا زمان‌بر بوده و نیاز به کارشناسان زبده دارد. این کارشناسان باید از وضعیت کسب و کار، نیازمندی‌ها و برنامه‌های شرکت به طور کامل مطلع بوده و بتوانند بهترین افراد را انتخاب نمایند.
معمولا کارشناسانی که وظیفه استعدادیابی را دارند، کاندیداهای مورد نظر را در بلندمدت شناسایی و رصد می‌کنند. سپس در موقع نیاز با آنها تماس گرفته و تقاضای همکاری می‌نمایند.
تفاوت استخدام و جذب استعداد
مهمترین تفاوت‌های بین استخدام و جذب استعداد به شرح ذیل هستند:
- استخدام نیروی انسانی زیرمجموعه و قسمتی از جذب استعداد است.
- استخدام یک عمل واکنشی اما جذب یک استراتژی است.
- استخدام یک رویکرد تهاجمی اما جذب یک رویکرد متفکرانه را می‌طلبد.
- استخدام به صورت خطی انجام می‌شود اما جذب یک چرخه طولانی و مداوم است.
- در استخدام، کارکنان را پیدا می‌کنید اما در جذب استعداد به رهبران و متخصصان خاص دست می‌یابید.
- استخدام به عنوان یک عمل تاکتیکی، نیازمندی‌های فوری و فعلی را پوشش می‌دهد اما جذب استعداد مربوط به برنامه‌ریزی‌های بلندمدت سازمان است.
- در استخدام توجه به رزومه (سابقه تحصیلی و تجربه کاری مرتبط) اهمیت دارد اما در جذب استعداد باید فراتر از رزومه را در نظر داشته و به دنبال قابلیت‌های ویژه باشید. ممکن است این قابلیت‌ها به صورت بالقوه در فرد وجود داشته باشند.
- استخدام زمان کمتری می‌گیرد اما پرهزینه است. در مقابل جذب به زمان بیشتری نیاز داشته و در عین حال ساده است.
- اشتباه در استخدام ضرر چندانی برای سازمان ندارد اما اشتباه در جذب استعداد، ضررهای زیادی ایجاد می‌کند. بنابراین نیازمند دقت و مهارت بسیار بیشتری است.
انواع روش جذب استعداد
استخدام بهتر است یا جذب؟
با توجه به توصیفاتی که در قسمت قبل ارائه شد ممکن است به این نتیجه برسیم که جذب استعداد بهتر از استخدام است اما در واقع هر کدام زمان و شرایط خاصی را می‌طلبد. به عنوان مثال شرکت‌های نوپا نمی‌توانند برای تامین نیروی انسانی از استعدادیابی استفاده کنند، چون هنوز برند خود را ایجاد نکرده و نمی‌توانند مورد اعتماد متخصصان قرار گیرند. از طرف دیگر چنین شرکت‌هایی نمی‌توانند صندلی‌های خالی خود را تا هنگام پیدا کردن استعدادهای ویژه معطل نگه دارند.
همچنین شرکت‌هایی که به دلیل استعفای کارکنان و یا توسعه کسب و کار، نیاز فوری به نیروی کار دارند، باید از روش استخدام بهره بگیرند.
شناخت و درک تفاوت جذب و استخدام به کارفرمایان و مدیران کمک می‌کند بهترین روش ممکن را برای تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود به کار گیرند.
نکته‌ای به اسم حمایت از کارمند
نکته بسیار مهم دیگری که باید مورد توجه قرار دهیم، حمایت از نیروی کار است. کارفرمایان و مدیران باید از همه نیروهای خود که از طریق استخدام یا استعدادیابی به دست آورده‌اند، حمایت لازم را به عمل آورده و آموزش‌های لازم را در زمان مناسب ارائه دهند. برای این منظور باید مطابق برنامه‌ها و اهداف شرکت، نیازهای مهارتی را شناسایی کرده و آنها را از طریق تربیت نیروی انسانی یا جذب استعدادهای جدید تکمیل نمایند.
جذب استعداد از میان کارکنان استخدام شده
همان طور که اشاره شد برای جذب استعداد باید به مراجع مختلفی مراجعه نمود از جمله گروه‌های فعال اقتصادی، محل تجمع دانشجویان، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و نخبگان. اما یکی از منابع قوی برای جذب استعدادها کارکنانی است که قبلا به روش استخدام وارد مجموعه شده‌اند.
یکی از موضوعات مهمی که در مبحث رفتار سازمانی مطرح می‌شود این است که چگونه میتوان استعدادها، قابلیت‌ها و توانمندی‌های کارکنان را در جهت اهداف سازمانی همسو و تقویت نمود. همه انسان‌ها توانمندی‌های ویژه‌ای دارند که در شرایط خاصی قابل شکوفایی و بهره‌برداری است. اینکه این شرایط چه هستند و چگونه ایجاد می‌شوند یکی از سوالات مهمی است که در علم مدیریت مطرح می‌شود.
آیا هدف از بکارگیری نیروی انسانی صرفا استخدام نیروی انسانی است یا جذب استعدادهای متنوع و متناسب با کسب و کار؟
یکی از ویژگی‌های مهم کسب و کار ژاپن که باعث برتری آنها در جهان شده، رفتار سازمانی متفاوت آنها است. در ژاپن فردی که استخدام می‌شود امنیت شغلی بالایی داشته و فضا را برای رشد و شکوفایی استعدادهای خود مهیا می‌بیند. در این فضا حتی کارگران نیز دست به اختراع و ابتکار می‌زنند و از این طریق ضمن شکوفایی استعدادها، در نیل به اهداف شرکت سهیم می‌شوند.
بنابراین با تحقیق و تفحص در قابلیت‌ها و توانمندی‌های تمام کارکنان و کارگران مجموعه و همچنین ایجاد محیط رشد برای آنها، میتوان استعدادهای مورد نیاز را شناسایی و جذب نمود.
دوره MBA
برای اینکه بتوانید در این مسیر موفق باشید نیاز به آموزش مفاهیم پیشرفته مدیریتی دارید. برای دریافت این آموزش‌ها می‌توانید در دوره‌های جامع مدیریت کسب و کار (دوره mba ( دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران که هم به صورت حضوری و هم آنلاین برگزار می‌شود، شرکت نمایید.
استخدام چیست؟
گرایش های دوره mba
دوره mba یک دوره تخصصی مدیریت کسب و کار است که مهارت‌های علمی و عملی کارآفرینان، صاحبان مشاغل، مدیران و مشاوران را به صورت کاربردی ارائه می‌دهد. در این دوره هدف، تربیت نیروی کار متناسب با تغییرات و نیازمندهای‌های جامعه و کسب و کارهای مختلف است. این دوره در سراسر جهان شناخته شده و محبوبیت دارد و تاریخچه آن به سال 1908 میلادی و دانشگاه هاروارد بر می‌گردد.
دوره ام بی ای دارای گرایشهای مختلفی است مانند گرایش بازاریابی و گرایش استراتژی. از جمله دروس مشترک بین گرایشهای مختلف دوره mba، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصول و فنون مذاکره
- فن بیان و اصول سخنوری
- اصول بازاریابی
- مبانی سازمان و مدیریت
- مدیریت منابع انسانی
- مدیریت فروش
- مدیریت مالی
- مدیریت عملیات
- تحلیل رفتار مصرف کننده
- اقتصاد برای مدیران
دروس یاد شده ثابت و یکسان نیستند زیرا دوره mba توسط مراجع مختلفی ارائه می‌گردد مانند دانشگاه تهران و … که تفاوت‌هایی بین دروس ارائه شده توسط مراجع مختلف وجود دارد.
هزینه ام بی ای
هزینه ام بی ای با توجه به نوع دوره (آنلاین و حضوری) و مرجع برگزارکننده متفاوت بوده البته هزینه ام بی ای آنلاین و حضوری دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران با توجه به همسان بودن مدرک پایان دوره که دارای تاییدیه وزارت علوم است، یکسان است. در این دوره مبلغ نهایی را میتوان به صورت اقساط پرداخت نمود. همچنین در دانشگاه تهران اگر هزینه ام بی ای را به صورت نقدی پرداخت نمایید مشمول 10درصد تخفیف و پارکینگ رایگان خواهید شد.
از دیگر شرایط شرکت در دوره ام بی ای داشتن حداقل مدرک کارشناسی است. اما اگر سوابق مدیریتی کافی داشته و بتوانید در مصاحبه موفق عمل کنید، فرصت شرکت در این دوره و کسب مدرک mba را خواهید داشت.
