مدل ذهنی کسب و کار مانند یک نقشه راهنما به صاحبان کسب و کار کمک میکند در مسیر اهداف پیش بروند. از این رو طراحی و ساخت درست این مدل در موفقیت فردی و حرفهای اهمیت ویژهای دارد. یک مدل ذهنی اشتباه میتواند تمام زحمات گذشته فرد یا سازمان را به فنا دهد. بنابراین ضرورت دارد مدیران و صاحبان مشاغل کوچک و بزرگ، ویژگیهای مدل ذهنی درست را شناخته و با نحوه ساخت آن آشنا شوند. برای این منظور باید در دورههای تخصصی مدیریت مانند دوره دی بی ای شرکت نمایند.
مدل ذهنی چیست؟
وقتی میخواهید به جایی بروید که تاکنون نرفتهاید از چه وسیلهای استفاده میکنید؟ بله شما از یک نقشه راه استفاده میکنید.
برای انجام کارهای مختلف، به ویژه کارهایی که تاکنون انجام ندادهاید (از پختن یک غذای جدید گرفته تا ارتقاء یک کسب و کار بزرگ) از چه ابزاری کمک میگیرید؟ شما قبل از انجام کار نقشهای از شروع، انجام و پایان کار در ذهن خود طرح ریزی میکنید. موقعیتهای مختلف را پیشبینی کرده و اقدامات مقتضی را برنامهریزی میکنید در چه زمانی، چه فعالیتهایی باید انجام شود. چنین نقشهای مدل ذهنی نام دارد. مدل ذهنی همیشه و در تمام طول تاریخ، راهنمای بشر در تمام فعالیتها بوده است.
تمام آنچه افراد میبینند، انجام میدهند و به عنوان تصمیم عملی میکنند، تحت تاثیر نقشهای است که از جهان پیرامون، در سر خود دارند. این نقشه یا مدل ذهنی برای هر شخص منحصر به فرد بوده و از طریق تعاملات، رویدادها، تجربیات و آموختههای گذشته وی شکل میگیرد.
مدل ذهنی چارچوب سادهای برای نحوه عمل است. ابزار شناختی که به انسان در تجزیه و تحلیل موقعیتها، درک جهان پیرامون و تصمیمگیری آگاهانه کمک میکند. در موقعیتهای مختلف زندگی میتوان از مدل ذهنی استفاده کرد اما بکارگیری آن در تجارت و کسب و کار اهمیت ویژه ای دارد. زیرا درصد ریسک در این فعالیتها بالاتر بوده و تصمیمات و اقدامات اشتباه، پیامدهای وخیمی به دنبال خواهند داشت.
ساخت مدل ذهنی درست از چنان اهمیتی برخوردار است که پژوهشگران معتقدند وقتی قرار است دلایل موفقیت یا شکست افراد یا کسب و کارها بررسی شود، ابتدا باید مدل ذهنی افراد موفق یا مدل ذهنی مدیران موفق مورد بررسی قرار گیرد.
در ادامه به این سوال پاسخ میدهیم که مدل ذهنی کسب و کار چیست و چگونه در موفقیت یا شکست یک کسب و کار موثر واقع میشود.
مدل ذهنی کسب و کار چیست؟
همانطور که گفته شد مدل ذهنی در افراد گوناگون، متفاوت است. از آن جایی که هر انسان با فیلترهای ادراکی منحصر به فردی به وقایع پیرامون نگاه میکند، استنباط و ادراک متفاوتی نسبت به سایرین خواهد داشت. پس تعداد بیشماری نقشه و مدل ذهنی وجود دارد که برخی به موفقیت کسب و کار میانجامند و برخی به شکست آن.
مدل ذهنی کسب و کار یعنی ساختارها و چارچوبهای ذهنی که نحوه عمل شما را در کسب و کار تعیین میکنند. این جمله مفهوم بسیار مهمی را در خود دارد: اگر میخواهید در کسب و کار خود را تغییری ایجاد کنید باید منشا عمل را تغییر داده یا اصلاح کنید.
مدل ذهنی مدیران و صاحبان مشاغل، تاثیر شگرفی بر موفقیت یا شکست سازمان و کسب و کار دارد. این تاثیر از کانالهای مختلفی اعمال میشود. یکی از موضوعات مهمی که نظر پژوهشگران را به خود جلب کرده تاثیر مدل ذهنی کسب و کار بر تفکر استراتژیک است. آنها معتقدند برای اینکه نحوه شکلگیری تفکر استراتژیک در مدیران و صاحبان مشاغل مختلف، فاش شود، باید جعبه سیاه ذهن آنان بازگشایی گردد.
تفکر استراتژیک در کسب و کار به استراتژیهای عالی میانجامد ولی اگر مدل ذهنی مدیران با این استراتژیها تناقض داشته باشد، موفقیتی حاصل نمیشود.
چند نمونه از مدلهای ذهنی افراد موفق
همانطور که گفته شد مدلهای ذهنی بسیاری وجود دارند که هر کدام به نوعی بر کسب و کار تاثیر میگذارند. در ادامه برخی از مدلهای ذهنی افراد موفق بررسی میگردد.
اولین مدلی که میتوان به عنوان مدل ذهنی افراد موفق در کسب و کار نام برد، مدل تفکر معکوس (Inversion thinking) است. به این معنا که به جای تمرکز بر عوامل موفقیت، به عوامل شکست فکر کنیم. در این صورت میتوان نحوه تفکر را با چالش مواجه نموده و بهترین تصمیمات را اتخاذ کنیم.
دومین مثال از مدل ذهنی افراد موفق میتوان به پرهیز از سوگیری تایید اشاره کرد. برای پرورش این مدل در ذهن، باید از خود بپرسیم: چرا میخواهم این (مساله یا نتیجه) واقعیت داشته باشد؟ آیا علت این نیست که میخواهم تایید شوم؟ یا اصرار دارم به هر قیمتی حرفم را به کرسی بنشانم؟
سومین مثال اهرم است. اهرم وسیله سادهای است که میتوان با آن کارهای بزرگی انجام داد. این دیدگاه در کسب و کار به مدیران کمک میکند تا با منابع کمتر به نتایج شگرفی دست یابند.
اصل پارتو و هزینه فرصت نمونههای دیگری از مدل ذهنی افراد موفق هستند. اصل پارتو یا قانون ۸۰/۲۰ یک قانون آماری است که در تمام جوانب زندگی و کاری انسان مصداق دارد. این اصل را در موارد مختلف میتوان تفسیر کرد. به عنوان مثال ۸۰ درصد نتایج توسط ۲۰ درصد از فعالیتهای شما حاصل میشود یا ۸۰ درصد سود کسب و کار شما توسط ۲۰ درصد از مشتریان تامین میشود.
هزینه فرصت بیان میکند وقتی شما چیزی یا موردی را انتخاب میکنید، باید به طور کامل درک کنید که چه چیزها یا مواردی را از دست میدهید. انتخاب یک چیز برابر است با از دست دادن چندین چیز دیگر. با درک این موضوع بهتر میتوانید انتخابهای خود را سازمان داده و اولویتها را درک کنید.
ضرورت آشنایی با مدل ذهنی کسب و کار
با توجه به اهمیت و نقش مدل ذهنی کسب و کار بر موفقیت یا شکست، لازم است مدیران به مدلهای ذهنی کارآمد مجهز شوند. آشنایی با اصول اولیه و اساسی در مدلهای ذهنی افراد موفق میتواند از تصمیمات اشتباه و بد پیشگیری کرده یا درصد آنها را کاهش دهد و در نهایت به موفقیت سریع و پایدار کسب و کار بیانجامد. چه حاصلی بهتر از این! تمام دغدغه مدیران، کارآفرینان و صاحبان مشاغل این است که از عاقبت تصمیمات خود مطمئن شوند. با آموزش در مورد نحوه مدلسازی ذهنی میتوان تا حد زیادی به اطمینان و آرامش خاطر رسید.
مدلهای ذهنی و مدل ذهنی کسب و کار یکی از دروس مهم و کاربردی در دوره DBA است. در این دوره نه تنها با نحوه مدلسازی آشنا میشوید بلکه میتوانید مدلسازی ذهنی خود را تغییر داده و اصلاحات لازم را انجام دهید.
معرفی دوره دی بی ای
آموزش نه تنها برای کودکان، نوجوانان و جوانان ضرورت دارد بلکه لازمه استمرار موفقیت برای کارمندان، مدیران و صاحبان کسب و کار است. از این رو سمینارها و دورههای آموزشی متنوعی برای این گروه از افراد جامعه وجود دارد. برخی به صورت درون سازمانی و برخی توسط موسسات خصوصی یا دانشگاهها برگزار میشود.
دوره دی بی ای یکی از دورههای تخصصی و کاربردی برای مدیران، صنعتگران و صاحبان کسب و کارهای کوچک و بزرگ است. در این دوره افراد مهارتهای لازم جهت موفقیت و پیشبرد اهداف را کسب میکنند؛ با ویژگیهای رقابتی اقتصاد جدید و چالشهای پیش رو آشنا میشوند. دانش مورد نیاز در حوزههایی مانند مدیریت، اقتصاد، حقوق، منابع انسانی، حسابداری، منابع مالی، آینده پژوهی را فرا میگیرند.
به طور خلاصه میتوان گفت افراد در دوره دی بی ای میآموزند که چگونه کشتی کسب و کار خود را از طوفان تغییرات و تحولات به سلامت عبور دهند.
شرکت در این دوره نه تنها برای صاحبان کسب و کار بلکه برای کسانی که میخواهند در مشاغل سطح بالا استخدام شوند ضرورت دارد. زیرا بسیاری از مدیران از قابلیتهای علمی و عملی فراگیران دوره ام بی ای، دوره دی بی ای آگاهی دارند.
دوره دی بی ای به معنای دورهی حرفهای مدیریت کسب و کار است. این دوره بعد از دوره ام بی ای ارائه شده و مباحث تخصصی تری را شامل میشود.
به طور کلی آموزش مدیریت کسب و کار در ردههای مختلف مبتدی تا پیشرفته، در تمام دنیا رواج دارد. علت آن اهمیت و ضرورت آموزشهای جدید برای حفظ و رشد کسب و کارها، در دوران تغییرات و تحولات سریع اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و تکنولوژیکی است.
شرکت در دوره دی بی ای
برای شرکت در دوره دی بی ای ابتدا باید از سوابق اجرایی برگزار کننده تحقیقات لازم را به عمل آورید. در مرحله بعد سابقه علمی و عملی اساتید دوره را بررسی نمایید. در این دوره به مهارت هایی مجهز میشوید که تمام کسب و کار و زندگی شما را تحت تاثیر قرار میدهد، بنابراین باید در جایی مطمئن ثبت نام نمایید.
معمولا افرادی که باید در دوره دی بی ای شرکت کنند مشغله کاری زیادی داشته و فرصت کافی برای شرکت در کلاسهای حضوری ندارند. این افراد میتوانند در دورههای آنلاین شرکت نمایند. در این صورت ضمن حفظ برنامهریزی شخصی و اجتناب از رفت و آمد اضافی، میتوانند در زمان خود صرفه جویی نمایند.
برای شرکت در دوره دی بی ای، به صورت حضوری یا آنلاین، پیشنهاد میکنیم ابتدا شرایط برگزاری این دوره را در دانشگاههای معتبر مانند دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران بررسی فرمایید.