دلایل رشد ژاپن در چند دهه گذشته

شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم به مردم ژاپن این امکان را داد که اقتصاد جدیدی را از نو پایه‌ریزی کنند، زیرا تمامی برنامه‌هایی که در طول سال‌ها ساخته بودند در اثر جنگ ویران شد. اِشغال ژاپن توسط ایالات متحده مجموعه‌ای از سیاست‌های اصلاحی را برای بازسازی و بازیابی کشور ویران شده و در نهایت ایجاد فرصت برای تبدیل شدن به ابر قدرت اقتصادی ارائه کرد. سیاست‌های اصلاحی تأثیر زیادی در دموکراسی‌سازی و نوسازی ملت داشت و بر توانایی ملت برای رشد تأثیر گذاشت. توانایی مردم ژاپن در تقلید و به کارگیری دانش و مهارت آموخته شده از کشورهای غربی، مهم ترین عامل رشد شگفت انگیز ژاپن است. واردات فناوری و بهبود شرایط کسب و کار از دیگر عوامل رشد ژاپن بود. در این مقاله به بررسی دلایل رشد کشور ژاپن و مدیریت آن‌ها در این امر می‌پردازیم. پس اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات درباره این موضوع هستید تا انتها همراه ما باشید.

دلایل رشد ژاپن

مدیریت ژاپنی چیست و چه تاثیری در رشد ژاپن داشت؟

مدیریت ژاپنی که اغلب به عنوان “مدیریت به سبک ژاپنی” یا “روش‌های مدیریت ژاپنی” شناخته می شود، مجموعه‌ای از اصول و شیوه‌های مدیریتی است که به طور سنتی با شرکت‌های ژاپنی مرتبط بوده است. با توجه به موفقیت چندین شرکت ژاپنی در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، این شیوه‌ها در مقیاس جهانی مورد توجه و شناخت قرار گرفتند و با تأکید بر بهبود مستمر، همکاری مؤثر و احترام به سلسله مراتب مشخص می‌شوند.
ژاپن در مدت کوتاهی پیشرفت و رونق اقتصادی باورنکردنی داشته است و اکنون در سطح جهانی به عنوان یک ابرقدرت صنعتی شناخته می شود. در نتیجه، معجزه ژاپنی مورد توجه کشورهای صنعتی و در حال توسعه قرار گرفت. موفقیت اقتصادی ژاپن اغلب به سیستم مدیریت منحصر به فرد آن نسبت داده می شود. در مورد سیستم مدیریت ژاپن در سال های اخیر مطالب زیادی گفته و منتشر شده است، از جمله اینکه چقدر می توان آن را در سایر شرایط اجتماعی-اقتصادی اعمال کرد.

تاریخچه اصول مدیریت ژاپنی

تاریخچه اصول مدیریت ژاپنی به دوره‌های مختلف تاریخی ژاپن و رشد فرهنگ سازمانی آن برمی‌گردد. برخی از مراحل کلیدی در تاریخچه مدیریت ژاپنی عبارتند از:
• دوره امپراتوری
• دوره ادغام فرهنگی با چین
• دوره ادغام فرهنگی با غرب
• دوره پساجنگ جهانی دوم
• دوره رشد اقتصادی

مدیریت به سبک ژاپن

وظایف اصلی هر مدیر شامل کنترل، سازماندهی، رهبری و برنامه ریزی است. ژاپن به دلیل صنایع متعددی مانند الکترونیک، دوربین و محصولات خودروسازی به خوبی شناخته شده است. متداول ترین سبک‌های مدیریت ژاپنی که منجر به رشد ژاپن شده است، عبارتند از:
• استخدام مادام العمر
• ارتقاء مبتنی بر ارشدیت و سیستم دستمزد
• سیستم Ringi
• Nemawashi
• Just in time system
• کنترل کیفیت
• مدیریت Omikoshi
• کایزن
• Five S
که در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم.

اقتصاد ژاپن

استخدام مادام العمر

این سبک مدیریت عمدتاً با سیستم کار مرتبط است. با این حال، در بسیاری از شرکت‌ها و یا سازمان‌ها اعمال نمی‌شود. استخدام مادام العمر مستلزم آن است که شرکت‌های بزرگ پس از پایان تحصیل، کارمندان خود را استخدام کرده و تا زمان بازنشستگی نگه دارند. این سیستم همچنین بیان می‌کند که کارکنان جدید باید از بین پتانسیل‌های عمومی انتخاب شوند. کارکنان جدید سرمایه انسانی تلقی می‌شوند و باید با تمام مهارت‌های مربوطه آموزش دیده و مجهز شوند و سپس به پست‌های مختلف شرکت منصوب شوند. این سیستم به جای استخدام افراد از خارج سازمان برای پست‌های مدیریتی، از ارتقای کارکنان خود به سیستم سازمانی حمایت می‌کند. در مورد استخدام مادام‌العمر توافق نامه کتبی وجود ندارد، اما کارکنان آگاه هستند که باید وظایف خود را به خوبی و با وفاداری انجام دهند. از سوی دیگر، کارفرمایان قرار نیست حتی در شرایط سخت اقتصادی کارمندان را اخراج کنند.

ارتقاء مبتنی بر ارشدیت و سیستم دستمزد

در این مدل سرعت ارتقاء ضعیف است. با این حال، ارتقاء از پست‌های سطح پایین به سطوح بالا عمدتا بر اساس ارشدیت است. تعداد سال‌هایی که فرد برای شرکت کار کرده است برای ارتقای شغلی بسیار مهم است. دلیل ایجاد ترفیع بر سنوات، همبستگی مثبت بین مدت خدمت در همان شغل و دانش و مهارت‌های کسب شده توسط کارمند در آن دوره است. ساختار دستمزد نیز بر اساس ارشدیت است.

سیستم Ringi

این سیستم از مدیران سطح پایین می‌خواهد که درباره ایده‌ها قبل از بحث با مدیران بالاتر، در بین خودشان به بحث بپردازند. سپس مدیران بالاتر موظف‌اند تا زمانی که به اجماع برسند بین خود درباره موضوع مورد نظر صحبت کنند. این روند برای بالاترین مدیرانی که ممکن است تصمیم بگیرند سیاست‌های مورد بحث را اجرا کنند یا نه ادامه می یابد. تصمیم گیری Ringi امکان اجرای سریع سیاست‌ها را فراهم می‌کند؛ زیرا افراد از قبل در تصمیم گیری شرکت و نتیجه مورد نظر را تصویب کرده‌اند.

دلایل رشد اقتصادی ژاپن

Nemawashi

این تصمیم گیری مشارکتی است که مستلزم ایجاد شالوده و تغییرات مورد نیاز در سازمان از طریق گفتگو با افراد مربوطه است. این سیستم در جایی که شرکت نیاز به تغییر دارد به خوبی کار می کند. این اولین قدمی است که مدیریت باید قبل از هر اقدام رسمی دیگری انجام دهد. Nemawashi اجازه می‌دهد تا تغییر با رضایت همه کارکنان انجام شود.

Just in time system

Just in time یک تکنیک تولیدی است که در آن مواد خام، نیروی کار و کالاها برنامه‌ریزی می شود که درست و در صورت نیاز به دستشان برسد. دلیل اصلی استفاده از شیوه Just in time، اطمینان از تولید و ارسال به موقع محصولات است. این روش از راه گوناگون منجر به سودآوری برای سازمان است که در ادامه هزینه تولید، هزینه انبار را و هزینه موجودی پایین را کاهش می‌دهد.و از همه مهم‌تردر موقع مناسب نیز منجر به بهبود بهره وری کالاهای با کیفیت بهتر می‌شود.

کنترل کیفیت

این سبک مدیریت تضمین می‌کند که محصولات تولید شده از کیفیت بالایی برخوردار هستند. از مشتریان به عنوان پادشاه در تجارت یاد می‌شود. بنابراین، شرکت باید اطمینان حاصل کند که با پیروی از اصول مدیریتی، محصولاتی را تولید می‌کند که مشتریان علاقه‌مند هستند تا کیفیت آن‌ها بهبود یابد.داین اصول مدیریتی شامل موارد زیر هستند:
• کیفیت کالا و خدمات
• هزینه تولید
• زمان تحویل
• ایمنی
• روحیه
• ظرفیت تولید

مدیریت Omikoshi

مدیریت Omikoshi جایی است که مدیریت سطح متوسط با مدیریت سطح بالا برای دستیابی به اهداف و موفقیت شرکت‌ها همکاری می‌کند. شناسایی فردی که رهبر است و فردی که یک کارمند سطح پایین است بسیار چالش برانگیز است.
در این نوع مدیریت، مدیریت سطح میانی بیشترین قدرت و حقوق را دارد. در اکثر شرکت‌های ژاپنی، اغلب متوجه می‌شوید که مدیریت سطح بالا با کارمندان طبقه پایین به ندرت صحبت می‌کنند. طبقه متوسط به عنوان واسطه بین مدیریت سطح بالا و سطح پایین عمل می‌کند و ممکن است با کارکنان سطح پایین هر طور که دوست دارند رفتار کند. با این حال، مدیریت سطح بالا معمولاً پس از بروز مشکل مسئول شناخته می‌شود.

کایزن

سبک مدیریت کایزن بر بهبود و تغییر برای بهتر شدن تمرکز دارد. تلاش مستمر را می توان از سوی مدیریت سطح بالا و همه کارکنان برای اطمینان از اینکه شرکت در تمامی فرآیندها و سیستم‌ها بهبود می‌یابد شاهد بود. مدیریت از پنج اصل اصلی پیروی می‌کند: شناخت مشتریان، توانمندسازی افراد، شفاف بودن، اجازه دادن به هدف شما و دانستن آنچه در هر سطحی از سازمان اتفاق می‌افتد. سبک مدیریت کایزن توسط Five S اداره می‌شود، که تضمین می کند که از سیاست‌ها، قوانین و رویه‌ها به درستی پیروی می‌شود، مشروط بر اینکه سازمان فرهنگ کاری سالمی داشته باشد.

Five S مخفف …

Sorting out (مرتب کردن): کارمندان باید مرتب و مطمئن شوند که همه چیز به خوبی سازماندهی شده است.
Self-discipline (انضباط شخصی): قوانین و رویه های سازمان باید رعایت شود.
Standardization (استاندارد سازی): سازمان‌ها ملزم به داشتن قوانین و رویه‌هایی برای اطمینان از کیفیت بالا هستند.
Shine (درخشش): سازمان باید تمیز نگه داشته شود.
Seition (سازماندهی): به سازماندهی اشاره دارد. کارمندان باید اطمینان حاصل کنند که اسناد به ترتیب سیستماتیک مرتب شده‌اند.

تفاوت سبک مدیریتی ژاپن با غرب

تفاوت اصلی بین سبک مدیریت ژاپنی و غربی در روش نیست، بلکه در نگرش و فلسفه است. ژاپنی‌ها در 30 سال گذشته سبک مدیریت غربی را مطالعه کرده‌اند و عمدتاً بر سبک‌های مدیریت آمریکایی تمرکز کرده‌اند و روش‌هایی را که معتقد بودند مفید هستند با محیط کار خود تطبیق داده‌اند. اکنون به نظر می‌رسد که شرکت‌های غربی در حال مطالعه برخی از سبک‌ها، نگرش‌ها و فلسفه‌های مدیریت ژاپنی هستند و زمینه‌هایی از اخلاق کاری را اتخاذ کرده‌اند که معتقدند برای شرکت‌هایشان ارزشمند است. لازم است شرکت‌های غربی سبک‌های مختلف مدیریت ژاپنی را مطالعه و به کار گیرند زیرا مهم ترین دلیل موفقیت ژاپنی‌ها در بهره‌ وری و کیفیت، کیفیت نیروی کار آنهاست. شرکت‌های غربی اغلب قادر به رقابت با شرکت های ژاپنی نیستند.

آنها باید به سادگی روابط انسانی و شیوه‌های مدیریت خود را تنظیم کنند تا نه تنها با ژاپن بلکه با جهان رقابتی‌تر شوند. تفاوت اساسی بین کارمندان ژاپنی و غربی، ارتباط بین کارمند و کارفرما است. در ژاپن یک پیوند قوی وجود دارد، به ویژه در شرایطی که کارکنان برای ثبات زندگی کاری خود استخدام می شوند. رابطه بین شرکت و کارفرما در این شرایط به یک جنبه کلیدی از فرد و هویت او تبدیل می شود. این پیوند کارمند/کارفرما اغلب به یک رابطه قوی تبدیل می‌شود که ممکن است حتی قوی‌تر از والدین/خانواده یا شوهر/همسر باشد. از سوی دیگر، پیوند بین کارمند و کارفرما در غرب نسبتاً ضعیف است، زیرا به طور کلی مبتنی بر یک رابطه است که می تواند به طور مستقل توسط کارمند یا کارفرما با اطلاع کوتاهی از هم جدا شود.

روش های مدیریت ژاپنی

نتیجه گیری

سبک‌های مدیریت ژاپنی عمدتاً به جای سود، بر رفاه کارکنان متمرکز است. این تکنیک‌ها بر روابط خوب بین کارکنان تمرکز دارند که در فرآیندهای تصمیم گیری مشهود است. کارفرما و کارمندان مانند اعضای خانواده زندگی می‌کنند و مسئولیت یکدیگر را بر عهده می‌گیرند. سبک مدیریت ژاپنی در بسیاری از شرکت‌ها کارآمد بوده و منجر به بهبود و بهره‎‌وری آنان شده است. در این مقاله به بررسی سبک مدیریتی ژاپن که منجر به رشد ژاپن شده است پرداختیم. دانش مدیریتی امری مهم در دنیای پر فراز و نشیب کسب‌وکار دیجیتال امروزی است، از این نیاز است تا صاحبان کسب‌وکارها و مدیران سازمان از دانش مدیریتی به روز آگاه باشند. یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش سبک‌های مدیریتی و تمامی موارد مرتبط با مدیریت شرکت در دوره‌های ام بی ای آنلاین و حضوری و دی بی ای به صورت آنلاین و حضوری، دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران است. شرکت در دوره‌های MBA و DBA و دارا بودن مدرک ام بی ای و دی بی ای تمام آن چیزی است که افراد برای کسب دانش و مهارت مدیریتی روز دنیا به آن نیاز دارند.