مقدمه
شاید شما نیز به عنوان مدیر یک سازمان ابهاماتی در خصوص استخدام افراد مناسب و با استعداد، مکانیزم مصاحبه اصولی با افراد و همچنین سنجش عملکرد کارکنان برایتان وجود داشته باشد و پاسخی برای هیچ یک از آنها نداشته باشید، اینجاست که نیاز به فردی متخصص در این راستا در سازمانتان حس میشود. فردی که بتواند به خواستههای کارکنان گوش فرا داده و وظایف و مسئولیتها را متناسب با ویژگیهای منحصر به فرد افراد برایشان تعریف کند و در ادامه توانایی ارزیابی درست و اصولی عملکرد افراد را داشته و با توجه به وظایف انجام شده توسط کارکنان و روند انجام کارها برایشان حقوق و مزایای مناسبی را درنظر بگیرد. همچنین نقش ارتباطی بین مدیریت اصلی سازمان و کارکنان را عهده دار شود و دستورات و تغییرات لازم را به گوش افراد برساند. تمامی این موارد در حیطه منابع انسانی و توسط مدیر منابع انسانی اجرایی میشود. اما مدیر منابع انسانی کیست؟ وظایف و ویژگیهای آن در سازمان شامل چه مواردی است؟ در ادامه به بررسی و تعریف هر یک از موارد میپردازیم.
پس تا انتها همراه ما باشید.
منابع انسانی به چه معناست؟
منابع انسانی اصلیترین سرمایه سازمان است و هر سازمانی در راستای ماموریت، تحقق اهداف و اجرای استراتژیهای خود موظف است اقداماتی را در زمینه منابع انسانی به انجام برساند. در گذشته، سرمایههای هر سازمان شامل پول، تجهیزات، فناوری و زمین بود، ولی امروزه منابع انسانی به عنوان اصلیترین سرمایه سازمانها مطرح است. منابع انسانی شایسته برای سازمان، ارزشمند و کمیاب است، به راحتی قابل کپی برداری، تقلید و جایگزینی نیست و موجب کسب مزیت رقابتی میشود.
مدیر منابع انسانی کیست؟
مدیر منابع انسانی (HR) کسی است که بر عملکردهای اداری و سازمانی یک شرکت یا کسبوکار نظارت دارد. این فرد معمولاً ریاست واحد یا دپارتمان منابع انسانی را بر عهده داشته و نقش مهمی را به عنوان پل ارتباطی بین مدیریت و کارکنان ایفا میکند. تا زمانی که کارکنان در یک شرکت و یا سازمان مشغول به کار هستند؛ به یک مدیر منابع انسانی جهت نظارت بر روند استخدام، آموزش به افراد، سازماندهی امور و همچنین توسعه فرهنگ در سازمان يا شرکت نیاز است.
هدف از مدیریت منابع انسانی در سازمان چیست؟
هدف اصلی مدیریت منابع انسانی در هر سازمانی، کمک به عملکرد بهتر سازمان برای نیل به چشم انداز و اهداف تعیین شده است. از مهمترین هدفهای منابع انسانی میتوان به تلفیق استراتژیک، تعهد، انعطافپذیری و کیفیت اشاره كرد. همچنین کمک به افزایش تولید و بهرهوری، موثرترین کمکی است که میتوان به سازمانها کرد. از منظر مدیریت منابع انسانی، بهرهوری تابعی از رضایت شغلی و سطح عملکرد کارکنان است.
تکامل مدیریت منابع انسانی
فلسفه نوین مدیریت منابع انسانی، ساختار و سازماندهی آن به شکل امروزی همگی نتیجه تعامل میان مجموعه تحولات و وقایعی است که با انقلاب صنعتی در انگستان آغاز و تا به امروز ادامه دارد.
عوامل موثر بر شکلگیری مدیریت منابع انسانی به صورت امروزی عبارتاند از:
- پیشرفت و تحول سریع تکنولوژی و تخصصی شدن کارها در اثر انقلاب صنعتی
- اوجگیری نهضتهای کارگری و ظهور اتحادیهها
- مدیریت علمی
- روانشناسی صنعتی
- ظهور و ورود متخصصان و کارشناسان نیروی انسانی
- مکتب روابط انسانی
کارکردهای منابع انسانی
در حوزه مدیریت منابع انسانی دو نوع کارکرد وجود دارد که عبارتاند از:
- کارکردهای مدیریتی
- کارکردهای عملیاتی
كاركردهای مديريتی عبارتند از:
- برنامهریزی
- سازماندهی
- هدایت
- کنترل
کارکردهای عملیاتی شامل موارد زير هستند:
- استخدام
- توسعه منابع انسانی
- مدیریت جبران خدمات
- روابط انسانی
وظايف مديريت منابع انسانی
همانطور كه میدانید تمامی بخشهای سازمان موظف به انجام مسئولیتهای خاص خود هستند. وظایف و مسئولیتهای مدیریت منابع انسانی نیز عبارت است از:
- تجزیه و تحلیل شغل
- برنامهریزی راهبردی
- برنامهریزی عملیاتی
- جذب و به کارگیری منابع انسانی شامل: کارمندیابی، انتخاب و انتصاب
- جبران خدمات منابع انسانی شامل: ارزشیابی مشاغل، حقوق و دستمزد
- توانمندسازی منابع انسانی شامل: ارزشیابی عملکرد، آموزش و بهسازی، مدیریت کارراهه
- امنیت منابع انسانی شامل: ایمنی و بهداشت، انضباط، روابط کار
چگونه تبدیل به مدیر منابع انسانی شویم؟
مدیران منابع انسانی باید دارای انگیزه بالا، سازماندهی، اخلاق مناسب و همچنین مهارتهای رهبری خوبی باشند. در این راستا برای مدیران بهرهمندی از آموزش و تحصیلات مناسب برای انجام وظایف خود به طور موثر، از اهمیت بالایی برخودار است.
نقشهای جدید مدیران منابع انسانی
امروزه مدیران علاوه بر اقدامات سنتی مدیریت منابع انسانی باید نقشهای جدیدتری را در سازمان ایفا کنند. با تقسیم وظایف مدیران به کوتاه مدت و بلند مدت در مورد افراد و فرایندها، چهار نقش کلیدی برای مدیران منابع انسانی حاصل میشود که عبارتند از:
- شریک استراتژیک و قهرمان تغییر: مدیران منابع انسانی باید خود را شریک استراتژیک سازمان دانسته و اقدامات سازمان را در راستای استراتژیها و اهداف آن جهت دهند. مدیران منابع انسانی مسئول انجام موفقیتآمیز تغییرات استراتژیک در سازمان هستند و باید مقاومت کارکنان را در برابر تغییر کاهش دهند.
- حامی کارکنان: مدیران منابع انسانی باید محیطی فراهم کنند که در آن کارکنان احساس آرامش و امنیت کرده و انگیزه لازم برای کار را داشته باشند.
- توسعه دهندهی سرمایه انسانی: مدیران منابع انسانی باید زمینه را برای رشد، یادگیری و توسعهی مهارت همهی کارکنان و مدیران فراهم سازند. آنها باید طرحهای توسعه فردی و تیمی همهی کارکنان را پیگیری و اجرا کنند.
- متخصص کارکردی: انتظار میرود که مدیران منابع انسانی بتوانند به عنوان متخصصانی حرفهای، وظایف تخصصی و فنی در حوزهی منابع انسانی نظیر انتخاب، آموزش، کارمندیابی و ارزیابی عملکرد را با کارایی و اثربخشی انجام دهند.
چالشهای امروزی مدیریت منابع انسانی
امروزه مدیران منابع انسانی با چالشهای فراوانی مواجهاند که مهمترین آنها عبارت است از:
- تنوع نیروی کار
- سن و نسل
- مهارتهای جدید
- دانشگران و استعدادها
- توانمندسازی
- کار تیمی
- برون سپاری
- جهانی شدن
- تحولات فناورانه و اقتصاد اینترنتی
- قرارداد موقت
- رعایت اخلاق
جمعبندی
از آنجایی که کارکنان از ارزشمندترین داراییهای یک سازمان هستند، مدیریت مناسب برای پیشبرد کارها و ایجاد شرایط مناسب برای همکاری افراد با یکدیگر از جمله مهمترین دغدغههای یک سازمان تلقی میشود؛ زیرا هیچ سازمان و یا شرکتی بدون وجود پرسنل خود نمیتواند کارها را درست و به موقع به انجام برساند. پس نیاز است تا مدیر منابع انسانی به بررسی این امور و رسیدگی به نیازهای کارکنان بپردازد. در این خصوص، در این مقاله به بررسی این موضوع که مدیر منابع انسانی کیست، چه وظایف و ویژگیهایی دارد و به طور کلی به تعریف منابع انسانی، مدیر منابع انسانی، وظایف و ویژگیهایی که برای تبدیل شدن به این سمت نیاز است و چالشهایی که مدیران منابع انسانی در دنیای امروزی با آن مواجهند، پرداختیم.
