شاید تورم یکی از آشناترین کلمات در حوزه اقتصاد باشد. تورم، کشورها را به دوره‌های طولانی بی‌ثباتی کشانده است. بانکداران و اقتصاددانان اغلب آرزو دارند که به عنوان مهارکنندگان تورم شناخته شوند، اما بیشتر اوقات در این امر ناموفق مانده‌اند. تورم دشمن سرسخت افراد یک کشور است و بر تمام جنبه‌های زندگی آن‌ها تأثیر گذاشته است. اما معنای دقیق تورم چیست؟ آیا راهی برای کنترل آن وجود دارد؟ تأثیرات تورم بر زندگی ما چگونه است؟ به نظر شما چه عواملی موجب افزایش نرخ تورم در دنیای امروز شده‌اند؟ آیا شما به عنوان مدیر یک سازمان و یا صاحب کسبوکار توانایی تحلیل شرایط اقتصادی و اتخاذ تصمیمات درست و اصولی را دارید؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی تورم و تأثیرات آن بر اقتصاد بپردازیم؛ پس اگر شما هم پیگیر موضوعات اقتصادی و عوامل مرتبط با آن هستید، تا انتها با ما همراه باشید.
تورم چیست؟
تورم چیست؟
تورم معیاری است که نشان‌دهنده سرعت افزایش قیمت کالاها و خدمات است. وقتی تورم رخ می‌دهد و قیمت مایحتاج روزانه مانند غذا افزایش می‌یابد، می‌تواند تأثیرات منفی بر کل اقتصاد بگذارد. تأثیر تورم تقریباً در تمام زمینه‌ها احساس می‌شود، از هزینه‌های اساسی مانند مسکن، غذا، مراقبت‌های پزشکی و خدمات آب و برق گرفته تا هزینه‌های لوکس مانند لوازم آرایشی و بهداشتی، خودرو و جواهرات. وقتی تورم در کل اقتصاد رایج می‌شود، انتظار تورم و نگرانی‌های آن در ذهن مصرف‌کنندگان و صاحبان کسبوکار به مسئله‌ای جدی تبدیل می‌شود. تورم امری نگران‌کننده است زیرا ارزش و قدرت خرید پول‌های پس‌انداز شده را با گذشت زمان از بین می‌برد.
به عنوان مثال، اگر یک سرمایه‌گذار ۵ درصد سود از سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق قرضه داشته باشد اما نرخ تورم ۳ درصد باشد، این سرمایه‌گذار تنها ۲ درصد سود واقعی کسب خواهد کرد. اندازه‌گیری تغییرات قیمت یک یا دو محصول در طول زمان آسان است. اما زندگی راحت و مطلوب برای انسان‌ها به کالاها و خدمات متنوعی نیاز دارد که شامل غذا، فلزات، سوخت، خدمات زیربنایی مانند برق و حمل و نقل، و خدمات دیگر مانند مراقبت‌های بهداشتی و فعالیت‌های سرگرمی می‌شود.
هدف از بررسی تورم، اندازه‌گیری تأثیر کلی تغییرات قیمت بر مجموعه وسیعی از محصولات و خدمات است. این اندازه‌گیری به ما امکان می‌دهد تا ببینیم چگونه قیمت کالاها و خدمات در یک دوره زمانی معین افزایش یافته است. با افزایش قیمت‌ها، یک واحد پولی قادر به خرید کالاها و خدمات کمتری خواهد بود. کاهش قدرت خرید به زندگی مردم تأثیر می‌گذارد و در نهایت منجر به کاهش رفاه اقتصادی می‌گردد. از دیدگاه اقتصادی، تورم مستمر زمانی اتفاق می‌افتد که رشد عرضه پول یک کشور از رشد اقتصادی پیشی بگیرد. برای مبارزه با تورم، مقام‌های پولی (در بیشتر موارد، بانک مرکزی) اقدامات لازم برای مدیریت عرضه پول و اعتبار را انجام می‌دهند تا تورم در محدوده مجاز باشد و اقتصاد همچنان روان پیش رود.
انواع تورم
تورم در نظریات اقتصادی زیرشاخه‌ها و انواع متفاوتی دارد، اما در وجه کلی، سه دسته‌بندی اصلی برای تورم متداول است:
- تورم خزنده
- تورم شدید
- تورم بسیار شدید
به توضیح هر یک در ادامه می‌پردازیم.
تورم خزنده
از تورم خزنده به عنوان وضعیتی یاد می‌شود که در آن قیمت‌ها به آرامی افزایش می‌یابند. در این نوع از تورم، قیمت‌ها در طول سال معمولاً حداکثر تا ۸ درصد رشد می‌یابند.
تورم شدید
تورم شدید به وضعیتی اشاره دارد که در آن قیمت‌ها با سرعت بیشتری افزایش می‌یابند. این نوع تورم در طی سال می‌تواند بین ۱۵ تا ۲۵ درصد پیش‌بینی شود.
تورم بسیار شدید
همچنین شناخته شده به عنوان تورم افسارگسیخته یا هایپرین‌فلیشن، این حالت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن قیمت‌ها در نیمه‌ی سال دو برابر شده یا در مدت یک ماه، ۵۰ درصد افزایش یابند.
تاثیر تورم بر اقتصاد چگونه است؟
عوامل ایجادکننده تورم
تورم به دلایل متفاوتی رخ می‌دهد و ممکن است نتیجهٔ عوامل موقت یا دائمی باشد. عوامل اصلی که می‌توانند به بروز تورم منجر شوند عبارتند از:
- افزایش تقاضا
- افزایش هزینه‌های تولید
- سیاست‌های پولی
- افزایش نقدینگی
- انتظارات تورمی
همچنین، سه مکانیسم اصلی وجود دارد که می‌توانند به درک بهتر فرآیند تورم کمک کنند:
- تورم کششی تقاضا
- تورم فشاری هزینه
- تورم ساختاری
اثرات معمول افزایش نرخ تورم
اثرات افزایش نرخ تورم متعدد هستند، اما مهم‌ترین‌های آن‌ها عبارتند از:
- کاهش ارزش پول
- ابهام در پیش‌بینی وضعیت اقتصادی
- زیان‌دهی به صادرکنندگان
- نرخ‌های بهره بالا
- افزایش مداوم قیمت‌ها
- رشد کند اقتصادی
- اجرای سیاست‌های ضدتورمی
راه‌های مقابله با تورم در سطح کلان
دولت‌ها و بانک‌های مرکزی از روش‌های مختلفی برای مقابله با تورم استفاده می‌کنند که گاهی اوقات نتیجه‌بخش و گاهی ناکام می‌مانند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- تنظیم نرخ بهره
- کاهش هزینه‌های تولید
- مدیریت تقاضا
- کنترل نوسانات نرخ ارز
- اصلاح ساختار بودجه
وضعیت تورم در ایران چگونه است؟
تورم خوب است یا بد؟
تورم با شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) اندازه‌گیری می‌شود و در نرخ‌های پایین، اقتصاد را روان نگه می‌دارد. اما زمانی که تورم به‌سرعت افزایش یابد، می‌تواند به کاهش قدرت خرید، افزایش نرخ‌های بهره، کاهش رشد اقتصادی، و اثرات منفی دیگر اقتصادی منجر شود. در ادامه، به بررسی موقعیت‌ها و شرایطی می‌پردازیم که تورم می‌تواند تأثیرات مثبت یا منفی داشته باشد.
چرا تورم بد است؟
به طور کلی، تورم برای بسیاری از مصرف‌کنندگان به‌عنوان امری منفی تلقی می‌شود. معمولاً کسانی که درآمد پایین‌تری دارند، تأثیرات تورم را شدیدتر احساس می‌کنند. وقتی هزینه‌های کالاها و خدمات افزایش می‌یابد، پرداختن به نیازهای بنیادین زندگی مشکل‌تر می‌شود و تأثیرات تورم آشکار می‌گردد. این شرایط باعث می‌شود هزینه‌ها با افزایش قیمت‌ها برابری نکند؛ بنابراین بسیاری از خانواده‌ها دچار چالش‌های سختی هنگام افزایش نرخ تورم می‌شوند. اگر در زمان رکود اقتصادی، پولتان را برای سرمایه‌گذاری نگه دارید، پتانسیل کسب سودهای بلندمدت وجود خواهد داشت که در آینده می‌تواند به‌عنوان نجات‌بخش عمل کند و تأثیر تورم را برای شما نسبت به دیگران کمتر کند.
چه زمانی تورم مفید است؟
تورم همیشه بد نیست. وقتی تورم پایین است یا اقتصاد در حال رکود است، دولت‌ها نرخ بهره را کاهش می‌دهند تا وام‌گیرندگان را به گرفتن وام ترغیب کنند. به عنوان مثال، افراد ممکن است ترغیب شوند خانه‌ای بخرند یا وام مسکن بگیرند. این اقدامات می‌توانند به رشد اقتصادی کمک کنند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی تورم و تأثیر آن بر زندگی روزمره پرداختیم، علل بروز این پدیده و راه‌های مقابله با آن چیست. صاحبان کسبوکار و مدیران سازمان‌ها، علاوه بر آگاهی عمومی در مورد موضوعات اقتصادی، به اطلاعات تخصصی بیشتری نیاز دارند تا بتوانند شرایط را به درستی تحلیل و تصمیم‌گیری‌های مناسب اتخاذ کنند. شرکت در دوره‌های آموزشی، استفاده از مشاوران مالی، و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، می‌تواند کمک شایانی به این مهم نماید. بازارهای مالی آینده‌نگری می‌طلبند و برای رسیدن به موفقیت نیازمند نگرشی منعطف و بروز هستند که از داده‌های کنونی برای پیش‌بینی تحولات آتی بهره می‌برند.
علاوه بر این، فهم تورم و تاثیرات آن نه تنها برای برنامه‌ریزی کسبوکار بلکه برای مدیریت مالی شخصی نیز حیاتی است. افراد باید استراتژی‌های حفظ ارزش دارایی‌های خود را در نظر بگیرند، از جمله سرمایه‌گذاری‌هایی که حداقل با نرخ تورم افزایش ارزش می‌یابند یا از آن فراتر می‌روند.
در نتیجه، درک عمیقی از تورم و چگونگی عملکرد آن در اقتصاد، به افراد و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا استراتژی‌های مالی و اقتصادی خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که با شرایط متغیر جهانی هماهنگ باشد و به حداکثر رساندن سود در بلندمدت منجر شود.بسیاری از افراد که توانایی شرکت در دوره‌ها را به صورت حضوری ندارند از کلاس‌های ام بی ای آنلاین استفاده کرده و مطابق با باقی دانشپذیران که به صورت حضوری در این دوره‌ها شرکت می‌کنند، مباحث را آموزش می‌بینند. در صورت نیاز به اطلاعات تکمیلی درخصوص شرکت در دوره‌های MBA و DBA دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران به صورت آنلاین یا حضوری با دپارتمان آموزش، در تماس باشید.
